اسلام رسانه‌ای؛ رویکرد رسانه‌ها به اسلام در چارچوب نظریه پسااستعماری ادوارد سعید /نوشتة: محمد‌تقی قزلسفلی، سیده‌آمنه میرخوشخو

چکیده
با وجود آنکه نظریة ما بعد استعماری ریشه در آرای متفکران مشهوری چون گاندی، فرانتس فانون و رژی دبره دارد؛ اما تنها در اواخر دهة 1970 بود که با انتشار آثار ادوارد سعید، متفکر فلسطینی الاصل، عرصة جدیدی در زمینة مطالعات فرهنگی و سیاسی گشوده شد. یکی از این عرصه‌ها، خوانش مجدد رابطة میان غرب و جهان اسلام در ذیل نظریة مابعد استعماری بود. این مسئله در وضعیتی که در ظاهر کشورهای جهان سوم از استعمار مستقیم رها شده بودند، اهمیت قابل توجهی داشت. به همان ترتیب که در عرصة سیاسی و نظام بین‌الملل تب ایدئولوژی‌ها به ویژه کمونیسم فروکش می‌کرد و در مقابل، جنبش‌های فرو دست و اقلیت در تلاشی نو برای احراز جایگاه درخور بودند، ساخت نظریة سیاسی و فرهنگی با وام‌گیری از مباحث پسا‌ساخت‌گرا ـ پسا‌مدرن، دچار دگردیسی جدی می‌شد.
مفروضة مقالة حاضر آن است که بخش مهمی از آمریت غرب در ساحت فرهنگی از طریق نظام رسانه‌ای شکل گرفته است. این مقاله نشان می‌دهد کارکرد مجازی‌سازی رسانه‌ای چگونه به جای جهان اسلام سخن می‌گویند. از این رو، در برابر طرح این پرسش که چه کسانی به جای جهان اسلام به تولید گفتمان حقیقت مشغول هستند، ایدة ” اسلام رسانه‌ای“ به مثابة صورتی از گفتمان آمریت غرب مورد واکاوی قرار خواهد گرفت. مقالة حاضر از روش توصیفی و تحلیلی استفاده کرده و در چارچوب نظریة پسا‌استعمارگرایی به نگارش در آمده است.